Προπονητικός πολιτισμός

Ο  Άγγελος Αναστασιάδης, ο Γιάννης Χατζηνικολάου και σαν επιστέγασμα ο Χουάν Ραμόν Ρότσα, μας έδωσαν τη δυνατότητα να βιώσουμε τις τελευταίες μέρες έναν προπονητικό πολιτισμό, που αν όχι εξέλειπε από τη χώρα μας, σίγουρα είναι σπάνιος και ειδικά σε αυτή τη μορφή και την έκταση, που οι ίδιοι οι προπονητές έδωσαν. Το σύνηθες σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι ο προπονητής που φεύγει, αν όχι να εκφράζει τη δυσφορία του, να μην έχει τη διάθεση για συνεργασία με τον επόμενο. Ενώ και ο νέος προπονητής, συνήθως αρέσκεται σε δηλώσεις, που δίνουν έμφαση στα προβλήματα που βρήκε και θα προσπαθήσει να βρει λύση. Αυτή τη φορά όμως, οι προπονητές   Άγγελος Αναστασιάδης και Γιάννης Χατζηνικολάου, έδωσαν ένα σημαντικό μάθημα προσέγγισης και διαχείρισης παρόμοιων καταστάσεων, σε όλους τους συναδέλφους τους, αλλά και την ποδοσφαιρική Ελλάδα γενικότερα. Έννοιες όπως συνεργασία, συναδελφική αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια, σωστή συμπεριφορά, κατ΄ ουσίαν το ‘’ευ αγωνίζεσθαι’’, βγήκαν στο προσκήνιο και βρήκαν εφαρμογή με κέρδη πολλαπλά, όχι μόνο για τους ίδιους αλλά για το ίδιο το ποδόσφαιρο. Επίσης, οι δηλώσεις του Χουάν Ραμόν Ρότσα, μετά το παιχνίδι, αξίζουν ιδιαίτερης μνείας, καθώς δεν απέδωσε την ήττα στα διαιτητικά λάθη, αλλά εστίασε στην εικόνα και την αντίδραση της ομάδας του. Πήραμε σημαντικά μαθήματα, από τους άξιους συναδέλφους που δεν είναι εύκολο να τα μάθεις από τα βιβλία και τις σχολές προπονητών. Και αυτό γιατί βγήκαν από μια στάση ζωής, που ο καθένας τους εκφράζει. Μια συμπεριφορά βγαλμένη μέσα από τις πολύ σημαντικές εμπειρίες τους, στο χώρο του ποδοσφαίρου. Και οι τρεις, αν και προερχόμενοι από εντελώς διαφορετικές σχολές, με διαφορετικά βιώματα και διαφορετική προπονητική φιλοσοφία και προσέγγιση, βρήκαν κοινό παρονομαστή και έδωσαν το παράδειγμα του ‘’προπονητή ποδοσφαίρου’’.

Θυμίζω τις δηλώσεις του Αναστασιάδη: Πριν το παιχνίδι με τον Παναθηναϊκό, δήλωσε μεταξύ άλλων: ‘’Είναι η πρώτη προπόνηση για μένα μαζί με τα παιδιά. Έχουμε πάρα πολλή δουλειά. Θα έχω μία συνεργασία με τον Γιάννη Χατζηνικολάου, να με ενημερώσει για την ομάδα. Ξέρετε ότι τον εκτιμώ πάρα πολύ. Είναι ένα πάρα πολύ καλό παιδί και καλός προπονητής. Αλλά οι προπονητές τη... μοίρα τη γνωρίζουμε. Εγώ ειδικά πάρα πολύ καλά! Θέλω να τον ευχαριστήσω μάλιστα κι εκ των προτέρων για το ότι δέχτηκε να με ενημερώσει.’’  Επίσης: ‘’Έχω το φίλο μου τον Ρότσα. Θέλω να του ευχηθώ καλή επιτυχία επίσης. Είχε μία μεγάλη επιτυχία στο προηγούμενο παιχνίδι (ΠΑΟΚ)’’. Μετά το παιχνίδι: ‘’ Η νίκη ήρθε από το μεγάλο πάθος. Είπα στα παιδιά ότι πρέπει να νικήσουν και για τον προπονητή τους που έφυγε. Μπορείς να έχεις μια νίκη και να χαίρεσαι, αλλά να μην είσαι ικανοποιημένος. Είμαι ικανοποιημένος γιατί προσπαθήσαμε να πείσουμε αυτά τα παιδιά να κάνουν αυτό που πρέπει. Πρέπει να ξαναευχαριστήσω δημόσια τον κύριο Χατζηνικολάου που με βοήθησε πολύ. Δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά. Δεν είμαι καλός προπονητής. Αν το πω αυτό θα βγω στη σύνταξη. Μου έδωσε πολύ βοήθεια και η νίκη αυτή είναι δική του. Δεν ασχολούμαι με τους διαιτητές. Ο Παναθηναϊκός με τον Ρότσα έχει αλλάξει προσωπικότητα και φιλοσοφία. Μπαίνουν μέσα και τα δίνουν όλα. Να ευχηθώ στον Παναθηναϊκό καλή επιτυχία στην Ευρώπη. Με μια καλή παρουσία μπορεί να περάσει την Τότεναμ».

Οι δηλώσεις Χατζηνικολάου:  "Πραγματικά αισθάνομαι μεγάλη περηφάνια που ένας καταξιωμένος προπονητής μιλάει με αυτό τον τρόπο για μένα και δείχνει τέτοιο μεγαλείο ψυχής. Τον ευχαριστώ πάρα πολύ. Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση που εκτίμησε τη δουλειά και την προσφορά μου"…
Για τη συνεργασία που είχαν τις προηγούμενες ημέρες: "Είχαμε βρεθεί στην κηδεία του αδικοχαμένου ποδοσφαιριστή. Μου ζήτησε να βρεθούμε γιατί δεν είχε το περιθώριο χρόνου να προλάβει να μάθει την ομάδα. Βρεθήκαμε την περασμένη Παρασκευή (23/11) και του έδωσα όλες τις πληροφορίες που μου ζήτησε. Θα πρέπει μάλιστα να σας πω, ότι συμφωνήσαμε σε όλα τα πράγματα που αφορούν την ποιότητα και το δυναμικό της ομάδας. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και ο Πλατανιάς κέρδισε ένα πολύ σημαντικό παιχνίδι".
Για την υποδοχή του κόσμου στο γήπεδο, στο πρώτο παιχνίδι μετά το διαζύγιο με τον Πλατανιά: "Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκα στο γήπεδο, με υποδέχτηκαν με αγκαλιές και χειροκροτήματα. Είμαι περήφανος που ο κόσμος εκτιμάει όλα όσα έδωσα, μαζί με τους συνεργάτες μου από την πρώτη ημέρα που ανέλαβα την ομάδα μέχρι την αποχώρησή μου. Έτσι είναι η μπάλα. Έπρεπε κάτι να αλλάξει και σε αυτές τις περιπτώσεις εκείνος που φεύγει είναι πάντα ο προπονητής".

Πιστεύω πως αξίζουν ιδιαίτερης μνείας και οι δηλώσεις του Χουάν Ραμόν Ρότσα, ο οποίος σε ένα παιχνίδι με σημαντικές αποφάσεις σε βάρος του Παναθηναϊκού, από τον διαιτητή, δεν εστίασε και δεν απέδωσε τα αίτια της ήττας σε αυτά, αλλά μίλησε για πράγματα που συμβαίνουν στο ποδόσφαιρο και στο πως πρέπει να αντιδρούν οι ποδοσφαιριστές σε ανάλογες περιπτώσεις: «Μας έλειπε λίγο η ενέργεια. Έγινε ένα περίεργο παιχνίδι. Στο δεύτερο ημίχρονο χάλασε και η ροή του αγώνα με το πέναλτι του Καλαϊτζιτς και τις συνεχείς καθυστερήσεις. Όπως είμαστε χαρούμενοι μετά από τις νίκες, θα πρέπει να είμαστε τώρα προσγειωμένοι για το επόμενο βήμα, έχουμε ένα παιχνίδι ακόμα σε κοντινές μέρες. Αυτό μπορεί να συμβεί στο ποδόσφαιρο. Ελπίζω να είναι υγιή τα παιδιά και προχωράμε. Είμαι ήρεμος και όχι προβληματισμένος. Όταν υπάρχουν κάποιες αποφάσεις από το διαιτητή πρέπει να μας κάνουν πιο δυνατούς. Έχουμε πολλά και συνεχόμενα παιχνίδια. Σήμερα ήταν μια κακή εμφάνιση. Ήταν ένα περίεργο παιχνίδι, δεν παίχθηκε ποδόσφαιρο. Δεν είχαμε τη ποιότητα και το καθαρό μυαλό όπως τα προηγούμενα παιχνίδια. Χτίζουμε μια καινούρια ομάδα με νέα παιδιά και ο εκνευρισμός μπορεί να υπάρχει στο ποδόσφαιρο. Χρειαζόμαστε έναν δρόμο με ηρεμία και δουλειά, να με θυμηθείτε έρχονται μέρες που ο Παναθηναϊκός θα είναι στην κορυφή και εκεί που πρέπει».
Με αφορμή τα παραπάνω, αναφέρω τον ΄΄Κώδικα Ηθικής Προπονητή΄΄ της U.E.F.A. Περιέχει κατευθύνσεις και οδηγίες για τη συμπεριφορά του προπονητή σε σχέση με το παιχνίδι, την ομάδα και τους παίκτες, τους αντιπάλους, τους παράγοντες του αγώνα, τους κανονισμούς, τους θεατές και τα Μ.Μ.Ε. Σίγουρα ένα πολύ χρήσιμο ‘’εργαλείο’’ για κάθε προπονητή, το οποίο αξίζει να μελετήσουμε και να προσπαθούμε να το τηρούμε:

1. Υποχρεώσεις προς το παιχνίδι:
Ο προπονητής θα πρέπει:
1. Να προάγει τις πραγματικές αξίες του αθλήματος του ποδοσφαίρου για να κερδίσει την υποστήριξη και τον ενθουσιασμό των νέων που θα είναι οι αυριανοί ήρωες, φίλαθλοι και παράγοντες.
2. Να αναπτύσσει τις επαγγελματικές του γνώσεις και να τις βελτιώνει μελετώντας τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας.
3. Να μοιράζεται την επαγγελματική του γνώση με τους συναδέλφους του, ειδικά με τη νεότερη γενιά και ειδικότερα όταν καλείται να το πράξει (π.χ. επαγγελματικές διασκέψεις, συγγραφή άρθρων, κ.λπ.).
4. Να αναπτύσσει την ικανότητα και απόδοση της ομάδας του με τη διδασκαλία της τεχνικής και της τακτικής οι οποίες – επιπρόσθετα με την επιτυχία – θα κάνουν το ποδόσφαιρο ελκυστικό για τους θεατές.
5. Να προστατεύει το ποδόσφαιρο από όλες τις αρνητικές επιδράσεις.

2. Υποχρεώσεις του προπονητή προς την ομάδα και τους παίκτες:

Ο προπονητής θα πρέπει:
Σε γενικούς όρους:
1. Να δίνει προτεραιότητα για την ευημερία των παικτών του και του προσωπικού.
2. Να καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να αναπτυχθεί το αθλητικό, τεχνικό, το επίπεδο τακτικής, κ.λπ., και να επιτύχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα της ομάδας του μέσω όλων των επιτρεπομένων μέσων.
3. Να επιμένει ώστε οι παίκτες να κατανοήσουν και να υπακούουν προς τις αρχές της καλής συμπεριφοράς και του «ευ αγωνίζεσθαι»
4. Να αποφεύγει μεθόδους και πρακτικές που θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν μακροχρόνια την υγεία και τη φυσική ανάπτυξη των παικτών του.
Ειδικότερα, όταν δουλεύει με νέους παίκτες:
1. Να παρέχει μια αθλητική εμπειρία στα παιδιά που θα τα ενθαρρύνει στη δέσμευση να ασχοληθούν με τη φυσική δραστηριότητα που έχει σχέση με την υγεία τους για όλη τους τη ζωή.
2. Να αποφεύγει να θέτει προσδοκίες σε ένα παιδί τις οποίες δεν έχει τις δυνατότητες να εκπληρώσει .
3. Να δείχνει το ίδιο ενδιαφέρον στους λιγότερο ή περισσότερο ταλαντούχους, να δίνει έμφαση και να επιβραβεύει τα προσωπικά επίπεδα ανάπτυξης και απόκτησης γνώσεων, επιπρόσθετα με την αγωνιστική επιτυχία.
4. Να παρέχει στο νέο και στην οικογένεια του όσο πιο πολλές πληροφορίες μπορεί, ώστε να είναι ενήμερος για τους πιθανούς κινδύνους και πιθανότητες να φτάσει σε ένα επίπεδο υψηλής απόδοσης.

3. Σεβασμός προς τους νόμους του παιχνιδιού και τους αγωνιστικούς κανόνες:
Το πνεύμα του παιχνιδιού είναι ευθύνη κυρίως των προπονητών και των παικτών, ως εκ τούτου, ο προπονητής θα πρέπει:
1. Να υπακούει τους Νόμους, κανονισμούς και το πνεύμα του παιχνιδιού και να διδάσκει και τους παίκτες του ανάλογα.
2. Να αποφεύγει προσπάθειες παραποίησης των κανονισμών προς όφελος της ομάδας του.
3. Να μην ανέχεται τη χρήση φαρμακευτικών ουσιών από τους παίκτες του.

4. Σεβασμός προς τους αντιπάλους:
Ο προπονητής θα πρέπει:
1. Να είναι πρότυπο συμπεριφοράς προς τους παίκτες του επιδεικνύοντας ευγένεια προς τους αντίπαλους – παίκτες και αρμόδιους.
2. Να διδάσκει στους παίκτες του το πνεύμα «ένας αντίπαλος – όχι ένας εχθρός».
3. Να απέχει από τακτική που θα βασίζεται στο σκληρό παιχνίδι και στον εκφοβισμό των αντιπάλων του.
4. Να αποφεύγει τη χυδαιότητα κατά τη διάρκεια ενός αγώνα με το να κάνει προσβλητικά σχόλια για τους αντιπάλους του.

5. Σεβασμός προς τους παράγοντες του αγώνα:
(Διαιτητή, βοηθών διαιτητών, αναπληρωτών, παραγόντων)
Ο προπονητής θα πρέπει:
1. Να δείχνει ευγένεια προς τους παράγοντες του αγώνα.
2. Να εκτιμά τις δυσκολίες και φάσεις της διαιτησίας και να αποδέχεται τις αποφάσεις των αρμοδίων με ευγένεια.
3. Να εκτιμά το γεγονός ότι το παιχνίδι είναι ένας αγώνας μεταξύ δύο ομάδων που διέπεται από ένα συμφωνημένο σύνολο κανονισμών και ότι ο διαιτητής, σαν ένας μεσάζων, είναι ένα απαραίτητο στοιχείο του αγώνα.

 

6. Υποχρεώσεις προς τους θεατές και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης:

Ο προπονητής θα πρέπει:
1. Να δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες προς τους αντιπροσώπους των ΜΜΕ όταν του ζητηθούν, μέσα στα όρια της προσωπικής του εμπιστευτικότητας.
2. Να συμπεριφέρεται με ένα ακέραιο τρόπο προς τους θεατές και τα ΜΜΕ, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του αγώνα ή την προκλητικότητα των θεατών ή των ΜΜΕ.
3. Να επιμένει στην αυστηρή αλήθεια και πραγματικότητα όταν δίνει πληροφόρηση.

Πιστεύω πως σαν προπονητές, πήραμε ένα πολύ καλό μάθημα προπονητικής φιλοσοφίας και δεοντολογίας και σίγουρα αξίζουν πολλά εύσημα στους προαναφερόμενους. Στον Άγγελο Αναστασιάδη, γιατί σεβάστηκε τον προπονητή  που διαδέχτηκε, ζήτησε τη βοήθειά του, αναγνώρισε το έργο του και του απέδωσε τη νίκη. Στον Γιάννη Χατζηνικολάου, γιατί επέδειξε μεγάλη διάθεση να βοηθήσει το νέο προπονητή αλλά και χειρίστηκε το θέμα της απομάκρυνσής του από τον Πλατανιά με θαυμαστή αξιοπρέπεια. Οφείλω δε να πω, πως  η γενικότερη παρουσία του στον πάγκο του Πλατανιά, εκτός από το επιτυχημένο έργο του σαν προπονητής, χαρακτηρίστηκε από ακριβώς αυτό το στοιχείο της προσωπικότητάς του. Θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου οι Άγγελος Αναστασιάδης και Γιάννης Χατζηνικολάου να τιμηθούν από την Ομοσπονδία Προπονητών Ποδοσφαίρου Ελλάδας (Ο.Π.Π.Ε.), για τον προπονητικό πολιτισμό που επέδειξαν και να λάβουν ίσως,  μια τιμητική διάκριση από την Ε.Π.Ο. Όλοι εμείς οι προπονητές, είτε εργαζόμαστε σε ερασιτεχνικές κατηγορίες είτε σε επαγγελματικές, πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα τους. Ο σεβασμός προς τους συνάδελφους προπονητές, τους ποδοσφαιριστές, το άθλημα-παιχνίδι του ποδοσφαίρου και όλους τους εμπλεκόμενους με αυτό, θα πρέπει να είναι όχι μόνο υποχρέωση αλλά και τρόπος σκέψης και λειτουργίας, τρόπος ζωής. Η συνεργασία, η συναδελφική αλληλεγγύη και η ανταλλαγή γνώσεων και απόψεων, είναι προς όφελος όλων μας. ‘’Οι γνώσεις και οι εμπειρίες πρέπει να μοιράζονται’’

Βασίλης Παπαδάκης