Καθοδήγηση

Όπως οι περισσότεροι προπονητές, ίσως να έχεις ασχοληθεί πολλά χρόνια με τον αθλητισμό πριν αρχίσεις να προπονείς. Καθώς αναλαμβάνεις το επάγγελμα του προπονητή, περνάς τη δύσκολη φάση που όλα γίνονται μέσω άλλων. Δεν μπορείς να αγωνιστείς ο ίδιος όσο και αν το θέλεις. Πρέπει να βοηθήσεις τους αθλητές να αγωνιστούν. Οι ικανότητες που χρειάζονται για να πετύχεις, δεν είναι ίδιες με αυτές που χρειαζόσουν όταν αγωνιζόσουν. Έτσι, πολλοί προπονητές δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για να εξασκήσουν το επάγγελμα του προπονητή.
Τι είναι καθοδήγηση;
Πρώτα είναι το να γνωρίζεις πως σχεδιάζεται μια πορεία, δίνοντας στους άλλους κατεύθυνση και γνωρίζοντας τον προορισμό. Μια ομάδα χωρίς ηγέτη είναι σαν ένα πλοίο χωρίς πηδάλιο. Δεύτερο, ηγεσία είναι να αναπτύξεις το κοινωνικό και ψυχολογικό περιβάλλον-αυτό που λέγεται περιβάλλον της ομάδας, έτσι ώστε η ομάδα να επιδιώκει να πετύχει τους στόχους που έχουν τεθεί από τον ηγέτη. Το περιβάλλον της ομάδας δημιουργείται διαλέγοντας, παρακινώντας, επιβραβεύοντας, διατηρώντας και ενώνοντας τα μέλη της ομάδας- παίκτες, βοηθούς, διοικούντες και καθέναν που έχει κάποιο ρόλο στη λειτουργία της. Εξέχοντες προπονητές -ηγέτες δημιουργούν όραμα στην ομάδα τους και γνωρίζουν πως να το κάνουν πραγματικότητα. Οι προπονητές, στο ρόλο τους ως ηγέτες, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον, όπου κάθε αθλητής, έχει τις μέγιστες πιθανότητες να επιτύχει, και έτσι, να βοηθήσει την ομαδική επιτυχία. Ο προπονητής δεν ασχολείται αποκλειστικά με το φυσικό περιβάλλον, αλλά επίσης και με το ψυχολογικό και κοινωνικό περιβάλλον. Καθοδήγηση σημαίνει τις ενέργειες που κάνει ένα άτομο για να βοηθήσει τους άλλους να επιτύχουν δεδομένους στόχους. Το επάγγελμα του προπονητή περιλαμβάνει καθοδήγηση πρόσωπο με πρόσωπο και φέρνει μαζί άτομα τα οποία έχουν διαφορετική προιστορία, ταλέντο, εμπειρίες και ενδιαφέροντα. Τα άτομα αυτά πρέπει να παροτρυνθούν να αναπτύξουν υπευθυνότητα και διαρκή επίτευξη και να αντιμετωπισθούν ως ισότιμοι συνεργάτες. Το να προπονείς δε σημαίνει να αποστηθίζεις τεχνικές ή να σχεδιάζεις την τέλεια στρατηγική για τον αγώνα. Σημαίνει να προσέχεις πραγματικά τους άλλους ανθρώπους, να τους εμπιστεύεσαι και να νοιάζεσαι γι΄αυτούς. Το να προπονείς σημαίνει να έχεις αλληλεπίδραση με ανθρώπους και οι εξέχοντες προπονητές, γίνονται μαθητές των ανθρώπων. Για να γίνεις καλός ηγέτης-καλός προπονητής- πρέπει να αναπτύξεις τις ψυχολογικές δεξιότητες της επικοινωνίας, ειδικά τις διαπροσωπικές ικανότητες, έτσι ώστε να μπορείς να ωθήσεις τους άλλους σε δράση. Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι απαραίτητες- να μιλάς αποτελεσματικά, να είσαι σε θέση να ακούς, να επιχειρηματολογείς, να διαπραγματεύεσαι, να ενθαρρύνεις και να παρηγορείς. Το να προπονείς εξαρτάται τόσο πολύ από την ικανότητα που έχεις για επικοινωνία, όσο το να τρέχεις μαραθώνιο εξαρτάται από την αντοχή σου.
Η υπεροχή μιας ομάδας είναι αποτέλεσμα καλύτερης ηγεσίας, από άτομα που έχουν αποκτήσει εκείνες τις δεξιότηττες που τους επιτρέπουν να καθορίζουν οράματα που μπορούν να επιτευχθούν, καθώς και την ικανότητα να κάνουν τους άλλους να αφιερώνονται στην προσπάθεια για επίτευξη αυτού του οράματος. Η υπεροχή δεν επιτυγχάνεται κατά τύχη. Χρειάζεται προετοιμασία αλλά και σκληρή προσπάθεια όταν βρεθεί κάποιος στη θέση αυτή. Κάποιος είπε ότι υπάρχουν 3 κατηγορίες ανθρώπων:
* Οι λίγοι που κάνουν πράγματα να συμβαίνουν.
* Οι πιο πολλοί που παρακολουθούν ότι συμβαίνει.
* Η μεγάλη πλειοψηφία που δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει.
Η ηγεσία είναι μια συλλογική διαδικασία. Εσύ και οι αθλητές σου δουλεύετε μαζί για να ικανοποιήσετε τις ανάγκες όλων και να πετύχετε κοινούς στόχους. Αυτό το είδος ηγεσίας , που είναι γνωστό ως ''ηγεσία μετασχηματισμού'' περιλαμβάνει μια δυναμική μορφή σχέσης , στην οποία όχι μόνο επηρεάζεις την ομάδα, αλλά και η ομάδα σου σε επηρεάζει. Είναι κάτι σαν ένα συμφωνητικό ανάμεσα στους παίκτες σου και σε σένα, το οποίο περιλαμβάνει μια ποικιλία υποσχέσεων και από τις δύο πλευρές.Οι απαιτήσεις σου από τους αθλητές, μπορεί να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους από εσένα. Η ηγεσία σύμφωνα με αυτή την άποψη δεν είναι μονόπλευρη, είναι μια εντυπωσιακή αν και λεπτή ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ των αθλητών και του προπονητή. Αυτή η προσέγγιση στην ηγεσία μπορεί να βοηθήσει τους αθλητές να γίνουν πιο υπεύθυνοι και να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή τους. Και μπορεί να τους βοηθήσει να αποκτήσουν τις δεξιότητες να γίνουν και αυτοί ηγέτες, σήμερα και στο μέλλον.
Πηγή: Rainer Martens''Προπονητής και Αθλητική Ψυχολογία''